De pen op papier

Verhalend en beschouwend proza, dramatische poëzie
Martinus Nijhoff (1884-1953) is niet alleen een van de belangrijkste dichters uit de twintigste-eeuwse letterkunde, ook als essayist, criticus en schrijver/vertaler van dramatisch werk bezit hij een grote reputatie. Niet voor niets werd de Nederlandse prijs voor vertalingen naar hem vernoemd! Het kritisch en beschouwend proza was echter tot nog toe alleen toegankelijk via het Verzameld werk, dat inmiddels alweer enkele jaren uitverkocht is. Hetzelfde geldt voor het vertaald dramatisch werk. 

In deze bloemlezing worden enkele belangrijke teksten uit de schaduw van het meer dan 1000 pagina's tellend Verzameld werk gehaald en zo opnieuw aan een groot publiek beschikbaar gesteld. Dat geldt met name voor De pen op papier. Nijhoffs poëtische beginselverklaring uit 1927, en de fascinerende lezing uit 1935 Over eigen werk, bekender onder de titel De Enschedese lezing. Beide teksten kunnen worden beschouwd als Nijhoffs bijdrage aan het modernisme, waarmee hij op persoonlijke wijze aansluiting vindt bij een internationaal literair verschijnsel. 

Maar ook zijn vertalingen L'histoire du soldat (De geschiedenis van de soldaat)en Renard (Het verhaal van de vos), teksten die eveneens een modernistisch karakter dragen, passen binnen deze context, net als een heruitgave van de oorspronkelijke Heer Halewijn. 

Voor deze bloemlezing is uit Nijhoffs omvangrijke kritische oeuvre een kleine en strenge selectie gemaakt van de besprekingen die zich voegen binnen het karakter van het dramatisch en beschouwend werk. Het betreft voornamelijk kritieken uit de tweede helft van de jaren twintig en het begin van de jaren dertig, toen hij zijn meest opmerkelijke en principiële uitspraken over het wezen van de poëzie deed.