Wandelgidsen Lange-Afstand-Wandelpaden (LAW) 

Een Lange-Afstand-Wandelpad (afgekort LAW) is een wandelroute van minimaal 150 kilometer lang. Er zijn verschillende lange afstand wandelpaden in Nederland, in totaal 23. Deze zijn allemaal genummerd en zijn rood-wit gemarkeerd, in beide looprichtingen.

De wandelpaden staan uitgebreid beschreven in onderstaande wandelgidsen. De gidsen geven een duidelijk routebeschrijvingen en geven uitgebreide informatie over wat er zoal te zien en te beleven is op en langs het pad. Ook geven de gidsen uitvoerige informatie over vervoer, horeca en overnachtingsmogelijkheden. Kortom alles wat je nodig hebt om goed voorbereid zijn en om je wandeling te maken tot een totale belevenis.

Deze LAW-paden worden beheerd door Wandelnet en NIVON Natuurvrienden. Op hun websites kun je ook precies lezen wat het actuele nieuws is op en rond de paden. De informatie over de wandelpaden op hun sites is steeds bijgewerkt als het gaat om omleidingen en andere meldingen. Het is daarom altijd een goed idee om voor je op pad gaat even de laatste informatie over jouw wandelpad of etappe te controleren. Zo kom je onderweg niet voor grote verrassingen te staan. 

De bijzonder lange paden zijn letterlijk grensoverschrijdend. De paden maken namelijk deel uit van het Europees  wandelnetwerk, het Grand Randonée (GR-netwerk). Op vijftien plaatsen in Nederland sluiten de LAW's aan op de internationale wandelpaden in België, waar ze Grote Routepaden worden genoemd en in Duitsland waar de paden bekend staan als Fernwanderwege. 

Kennismaken met en proeven van één, meerdere of misschien wel alle routes van de Lange-Afstand-Wandelpaden? Bestel dan het boek De paden op van Lydia Michiels van Kessenich!

1-1 Friese Woudenpad

Kuierje troch Fryske Wâlden
147 kilometer

Miniatuurkaartje LAW-1-1, MarijnBosman, 2021

Het Friese Woudenpad verbindt de Nationale Parken Lauwersmeer, Friese Wouden, Drents-Friese Wold en de Weerribben met elkaar. Eerder was dit pad bekend als het Zevenwoudenpad. Dit lange afstand wandelpad voert je over 147 kilometer van Lauwersoog aan de Waddenzee in de provincie Groningen naar Steenwijk in de provincie Overijssel.

Het pad is echt Fries te noemen want 95% van de route loopt over het grondgebied van de provincie Friesland. Halverwege het pad krijg je de keuze om een variant van het pad te kiezen: de zogenaamde Domela-variant en de Duurswoude-variant. De Domela-variant is genoemd naar de socialistische politicus en activist Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Hij was in dit gebied van veenontginningen actief en deed hier inspiratie op. Vroeger bestond ook het Domelapad maar dit wordt niet meer onderhouden en kan als niet bestaand worden beschouwd.  De Duurswoude-variant brengt je naar bossen, heiden en vennen in het gebied van de Duurswouderheide. Het pad heeft zelfs nog een derde variant, de Holwerdvariant, tussen Dokkum en Holwerd. In Holwerd kun je een aansluiting vinden met het Nederlands Kustpad 5-3.

Beheerd door: Wandelnet

1-2 Pionierspad

Wandelen over de zeebodem
200 kilometer

Miniatuurkaartje LAW-1-2, MarijnBosma, 2021

Beheerd door: Wandelnet

Deze wandelgids is op dit moment uitverkocht en niet leverbaar. Herdruk verwacht in het 3e kwartaal van 2023.

1-3 Floris V-pad

Nederlands deel van het internationale wandelpad van Amsterdam naar Parijs
245 kilometer

Het Floris V-pad is een pad van 245 kilometer lengte en is van Amsterdam naar Bergen op Zoom en is vernoemd naar de graaf van Holland en Zeeland, Floris V (1254-1296). De route loopt Amsterdam via Muiden, hier heeft Floris V gevangen gezeten in het Muiderslot en werd hier in de buurt vermoord. Het pad gaat verder langs Woerden (werd door Floris V ingenomen), Schoonhoven, Kinderdijk, Willemstad naar Bergen op Zoom. Samen met het Friese Wouden pad en het Pionierspad vormt het Floris-V pad een lang pad diagonaal door Nederland. 

Wandel door fraaie Hollandse landschappen en flinke dosis vaderlandse geschiedenis!

Beheerd door: Wandelnet

Deze wandelgids is op dit moment uitverkocht en niet leverbaar. 

2 Trekvogelpad

Langste natuurpad van Nederland
414 kilometer

Het Trekvogelpad loopt dwars over Nederland. Het pad, met een lengte van 414 kilometer start bij Het Zeehuis, één van de Natuurvriendenhuizen van het NIVON. Een Natuurvriendenhuizen is een huis waar je als gast kunt verblijven op basis van zelfverzorging. Het huis wordt beheerd door vrijwilligers. Het NIVON is tevens beheerder van het Trekvogelpad. Samen met de Vogelbescherming heeft NIVON dit bijzondere pad uitgezet. Met als doel om mensen meer vogels te laten zien en meer te leren over trekvogels en de vogeltrek. 

Je wandelt door, maar liefst, twintig belangrijke vogelgebieden. Gedurende het hele jaar zijn trekvogels waar te nemen. Na het langste natuurpad uitgezet door Roots (456 km) is het Trekvogelpad het langste natuurpad van Nederland. 

Beheerd door: NIVON

3 Marskramerpad

Van oost naar west door Nederland
372 kilometer

Het Marskramerpad is het Nederlandse deel van Europese wandelweg E11 die begint in Den Haag naar de grens tussen Polen en Litouwen. Van Den Haag loopt het pad dwars Nederland van oost naar west, langs de oude handelsteden Oldenzaal, Deventer en Amersfoort. Door het Twente en Salland en het Groene Hart, langs landgoederen tussen Wassenaar en Den Haag. 

Het pad is een oude handelsroute die ontstaan is in de 16e en 17e eeuw toen wandelende handelaren, de marskramers, vanuit Duitsland naar de welvarende Republiek der Nederlanden kwamen om daar handel te drijven. Het pad werd ook bewandeld door seizoensarbeiders die gingen werken bij rijke boeren in Holland, Friesland of Groningen waar ze bijvoorbeeld turfgesteken in de veengebieden.

Beheerd door: Wandelnet

4 Maarten van Rossumpad

Wandelen langs rivierdorpen en kastelen
385 kilometer

Dit historische pad is genoemd naar de 15e eeuwse legeraanvoerder Maarten van Rossum. Het pad heeft een 384 kilometer en brengt je van 's-Hertogenbosch naar Steenwijk. Je treed in de voetsporen van Maarten van Rossum. Maarten van Rossum was als legeraanvoerder in dienst bij de hertog van Gelre. Het wandelpad loopt dwars door dit gebied.

Vanuit 's-Hertogenbosch loop je door de Betuwse uiterwaarden langs de rivieren Maas en Waal. Via de Bommeler- en Tielerwaard kom je door Veluwe en Salland. De wandeltocht gaat dan verder via het dal van de Vecht. Om te eindigen in de veengebieden in Overijssel en het esdorpenlandschap van Drenthe.

Beheerd door: NIVON

5-1 Nederlands Kustpad deel 1 

Zeeland - Zuid-Holland
210 kilometer

Het eerste deel van het Nederlands Kustpad leidt je helemaal langs de Zeeuwse kust van Sluis naar Hoek van Holland. Een flinke wandeling van 210 kilometer. Samen met de delen 2 en 3 van het Kustpad vormt dit het langste wandelpad van Nederland, in totaal 725 kilometer.

Vroeger heette dit pad, het Deltapad, je loopt nameljik door het deltagebied. Het gebied van de Ooster- en Westerschelde, eilanden en meren. Onderweg kom je vestigingen en fortificaties tegen, duinen en bossen. En natuurlijk breng je een bezoek aan de grootse Deltawerken, bestaande uit 9 dammen en 3 stormvloedkeringen, die Zeeland beschermen tegen de zee. 

Beheerd door: Wandelnet

5-2 Nederlands Kustpad deel 2 

Zuid-Holland - Noord-Holland
233 / 252 kilometer

Op het Nederlands Kustpad is de zee altijd dichtbij. Tussen Hoek van Holland en Den Helder/Den Oever loop je door de Hollandse Duinen. Je wandelt door bos en duinvalleien en langs bollenvelden en buitenplaatsen en zo hier en daar gewoon langs het strand. Maar het betekent ook dat je kunt flaneren langs boulevards en kunt dwalen langs stadsparken, hofjes en paleizen in bijvoorbeeld Katwijk en Egmond, Den Haag en Haarlem.

Samen met de delen 1 en 3 van het Kustpad vormt dit het langste wandelpad van Nederland, in totaal 725 kilometer.

Beheerd door: Wandelnet

5-3 Nederlands Kustpad deel 3 

Friesland - Groningen
268 kilometer

Het Nederlands Kustpad deel 3 laat je wandelen in het hoge noorden. Je startpunt is Den Oever waar je via de Afsluitdijk Het IJsselmeer oversteekt. Vervolgens leid het pad je door het bijzondere waddengebied van Friesland en Groningen. Bereid je voor op prachtige vergezichten, uitgestrektheid en rust. Op je route doe je ook oude Friese steden als Stavoren en Hindelopen aan. 

Samen met de delen 1 en 2 van het Kustpad vormt dit het langste wandelpad van Nederland, in totaal 725 kilometer.

Beheerd door: Wandelnet

6 Grote Rivierenpad

In het voetspoor van Jac. P. Thijsse
282 kilometer 

Het Grote Rivierenpad loopt dwars door Nederland langs de grote rivieren: de Nieuwe Waterweg, Oude Maas, Linge en Waal. Het pad is in totaal 267 kilometer lang een samenvoeging van het Oeverloperpad met het Lingepad. 

Op de wandelroute loop je in de voetsporen van Jac. P. Thijsse, de onderwijzer, natuuronderzoeker en oprichter van Natuurmonumenten. Zijn plaatjes Verkade-album (1938): Onze groote rivieren vormt de grote inspiratie bron voor dit pad. Startpunt van het pad is Hoek van Holland, daarna gaat het pad naar de haven van Rotterdam, via Krimpen aan de Lek en Schoonhoven, dwars door de Betuwe naar Nijmegen. Daar gaat het pad de grens over naar Duitsland en eindigt daar in de stad Kleef. 

Beheerd door: Wandelnet

7-1 Pelgrimspad deel 1  

Langs kansels, ketters en kaarsen - Amsterdam - 's-Hertogenbosch
206 kilometer

Het Pelgrimspad is een pad met een totale lengte van 450 kilometer dat dwars over ons land loopt. Van Amsterdam naar Maastricht. De beschrijving van het pad is opgesplitst in twee delen: van Amsterdam naar 's-Hertogenbosch en van 's-Hertogenbosch naar Maastricht. Een route met veel verschillende landschappen en... veel rust. Veel onverharde en verkeersarme paden. Het Pelgrimspad leidt langs vele plekken van devotie en plaatsen die getuigen van de bedevaartscultuur van vandaag.

Het beginpunt van het pad is in Amsterdam en start op de plek waar het Mirakel van Amsterdam plaatsvond in het jaar 1345: het IJ. Via het protestante land wandel je naar de Zoete Lieve Moeder van 's-Hertogenbosch in de katholieke Sint Janskathedraal. Eindpunt is Fort Isabella, een deel van het 17e eeuwse verdedigingswerk rond de stad 's-Hertogenbosch. Dit eerste deel van de route is 206 kilometer lang en heeft veel verrassingen in petto als het gaat om pelgrimeren en geloof. 

Beheerd door: Wandelnet

7-2 Pelgrimspad deel 2 

Langs kerken, kruisen en kapellen - 's-Hertogenbosch - Maastricht
250 kilometer

Het Pelgrimspad is een pad met een totale lengte van 450 kilometer dat dwars over ons land loopt. Van Amsterdam naar Maastricht. De beschrijving van het pad is opgesplitst in twee delen: van Amsterdam naar 's-Hertogenbosch en van 's-Hertogenbosch naar Maastricht. Een route met veel verschillende landschappen en... veel rust. Veel onverharde en verkeersarme paden. Het Pelgrimspad leidt langs vele plekken van devotie en plaatsen die getuigen van de bedevaartscultuur van vandaag. 

Het tweede deel van het Pelgrimspad start bij station 's-Hertogenbosch. Het pad leidt je door het mooie Brabantse en Limburgse landschap en toont je verscheidene facetten van het katholieke geloof door de tijd heen. Het pad eindigt net over de grens bij het station van het Belgische Visé.

Beheerd door: Wandelnet

8 Zuiderzeepad

Wandelen rond het Gouden Hart van Nederland
490 kilometer

Beheerd door: Wandelnet

9-1 Pieterpad deel 1

Te voet door Nederland - Pieterburen - Vorden
236 kilometer

Het wandelpad der wandelpaden is het beroemde Pieterpad. De route van het Pieterpad loopt dwars door Nederland van Pieterburen in de provincie Groningen naar de Sint-Pietersberg in de provincie Limburg, van Noord naar Zuid. Of van Zuid naar Noord zoals je wilt. In 2023 viert het Pieterpad haar 40-jarig bestaan! Hoeveel wandelaars zal het pad in al die jaren al gezien hebben?

Dat we het Pieterpad vandaag kunnen lopen, hebben we te danken aan de inzet van twee enthousiaste dames: Bertje Jens en Toos Goorhuis-Tjalsma. Zij bedachten namelijk samen het Pieterpad terwijl ze een wandeltocht maakten vanuit de woonplaats van Bertje, Groningen naar Tilburg, de woonplaats van Toos. Ze wilden graag een lange afstandspad uitzetten van noord naar zuid dwars door Nederland, naar voorbeeld van de lange afstandspaden die ze in het buitenland bewandelden. Vanuit deze wens ontstond een wandelroute van Pieterburen in Groningen naar de Sint-Pietersberg in Maastricht, vandaar de naam Pieterpad. 

Beheerd door: NIVON

9-2 Pieterpad deel 2

Te voet door Nederland - Vorden - Maastricht
257 kilometer

Het wandelpad der wandelpaden is het beroemde Pieterpad. De route van het Pieterpad loopt dwars door Nederland van Pieterburen in de provincie Groningen naar de Sint-Pietersberg in de provincie Limburg, van Noord naar Zuid. Of van Zuid naar Noord zoals je wilt. In 2023 viert het Pieterpad haar 40-jarig bestaan! Hoeveel wandelaars zal het pad in al die jaren al gezien hebben?

Dat we het Pieterpad vandaag kunnen lopen, hebben we te danken aan de inzet van twee enthousiate dames: Bertje Jens en Toos Goorhuis-Tjalsma. Zij bedachten namelijk samen het Pieterpad terwijl ze een wandeltocht maakten vanuit de woonplaats van Bertje, Groningen naar Tilburg, de woonplaats van Toos. Ze wilden graag een lange afstandspad uitzetten van noord naar zuid dwars door Nederland, naar voorbeeld van de lange afstandspaden die ze in het buitenland bewandelden. Vanuit deze wens ontstond een wandelroute van Pieterburen in Groningen naar de Sint-Pietersberg in Maastricht, vandaar de naam Pieterpad. 

Beheerd door: NIVON

10 Noaberpad

'Beter un god naber as 'n ferre fründ'
432 kilometer

Miniatuurkaartje LAW-10, MarijnBosma, 2021

Het Noaberpad loopt langs en soms ook over de grens tussen Nederland en Duitsland. De totale lengte van dit pad is 432 kilometer. Het noaberschap is een belangrijk begrip aan weerszijden van de grens. Het noaberschap of wel nabuurschap is een gemeenschapsvorm waarbij wederzijdse burenhulp centraal staat. Deze buren of nabers zijn mensen die in de buurt wonen in omliggende boerderijen of misschien wel de mensen die het dichtste bij wonen maar wel net over de grens... 

Wandel van noord naar zuid of andersom langs oude stadjes en boerderijen, bossen en vennetjes en beekdalen. Je loopt langs de provincies Groningen, Drenthe, Overijssel en Gelderland.

Beheerd door: Wandelnet

11 Grenslandpad

Bourgondisch banjeren in Zuid-Nederland
372 kilometer

Het Grenslandpad volgt de grens van ons land met België. Vanuit Zeeland volg je de kronkelige grenslijn naar Limburg. Op een aantal punten passeer je de grens en loop je door het Belgische land, maar het grootste deel blijft aan onze kant van de grens. In Zeeuws-Vlaanderen trek je langs de Ooster- en Westerschelde, in Brabant door bossen, langs vennen en over de heide.

Beheerd door: Wandelnet

De wandelgids is op dit moment uitverkocht en niet leverbaar. Herdruk verwacht in 2023.

12 Overijssels Havezatenpad

Wandelen langs versterkte huizen
270 kilometer

Het Overijssels Havezatenpad start in Steenwijk en eindigt in Oldenzaal. Het pad leidt je uiteraard langs havezaten. Een havezate is een versterkt huis of boerderij, deze zijn gelegen op een landgoed. In de 17e eeuw waren ridders en edellieden de bewoners, daarna werden dat de rijke handelaren uit de Hanzesteden. In de 19e eeuw betrokken textielfabrikanten zoals Ten Cate en Van Heek de havezaten. Tegenwoordig zijn veel havezaten in bezit van organisaties zoals Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer. 

Beheerd door: NIVON

13 Hertogenpad

Wandelen door natuurlijk Brabant
238 kilometer

Het Hertogenpad is een echt Brabants wandelpad en ook een beetje Limburgs. Een wandeling over dit pad brengt je terug naar de 13e eeuw, de tijd waarin Brabant en Limburg door hertogen werden bestuurd. Je wandelt door prachtige natuurgebieden als de Dorst, de Loonse en Drunense duinen, de Maashorst, de Groote Peel en het Leudal. 

Beheerd door: Wandelnet

Deze wandelgids is uitverkocht en op dit moment niet leverbaar. Herdruk verwacht in 2023.

14 Groot-Frieslandpad

Wandelen van West- naar Ostfriesland
362 kilometer

Wandelen over het Groot-Frieslandpad betekent een wandeltocht door de provincies Noord-Holland, Friesland, Drenthe en Groningen. Het wandelpad verbindt de gebieden die vroeger Groot-Friesland vormden. Je wandeling start in Bergen aan Zee en eindigt in het Duitse Leer. Onderweg steek je het IJsselmeer over en loop je door weidse landschappen. 

Beheerd door: Wandelnet

15 Westerborkpad

In het voetspoor van de Jodenvervolging
342 kilometer

Ter gelegenheid van zijn 70e verjaardag ondernam Jan Dokter uit Hoorn in 2005 een bijzondere wandeltocht. Hij liep de route die zijn familieleden waren gegaan van de Hollandse Schouwburg in Amsterdam naar kamp Westerbork in Hooghalen. Dit vormde de inspiratiebron voor de aanleg van een officiële herdenkingswandelroute van de Jodenvervolging over 342 kilometer: het Westerborkpad.

Een bijzonder en uniek pad dat je leidt langs vele historische punten en geheel rolstoeltoegankelijk is. De route volgt zo veel mogelijk de route van het spoor waarover de mensen gedeporteerd werden naar Kamp Westerbork.

Beheerd door: Wandelnet

16 Romeinse Limespad

Wandelen langs de grens van het Romeinse Rijk in Nederland
275 kilometer

De Romeinse Limes vormen het grootste archeologische monument van Nederland. De Limes markeren de grenzen van het Romeinse Rijk in Nederland. Op het hoogtepunt van het Romeinse Rijk strekten de Romeinse Limes zich uit over lengte van in totaal 7.000 kilometer.

Zo'n 2000 jaar geleden kwamen de Romeinen naar ons land. In Nederland wordt de grens gevormd door de rivier de Rijn en strekt zich uit over een lengte van ongeveer 120 kilometer. De Romeinse soldaten bouwden kampementen, forten en handelsplaatsen langs de grens. In Novio Magus (Nijmegen) was de enige vaste basis van een legioen. Er is veel verdwenen maar ook nog verrassend veel terug te vinden van de Limes! In 2021 kreeg dit Nederlandse deel van de Romeinse Limes een plaats op de Wereld Erfgoedlijst van UNESCO. 

Beheerd door: Wandelnet

17 Waterliniepad

Wandelen door UNESCO Werelderfgoed Hollandse Waterlinies
350 kilometer

Het Waterliniepad is zo'n 350 kilometer en loopt van Dordrect naar Volendam. Het gebied van de Hollandse Waterlinies heeft de status van UNESCO Werelderfgoed is uitermate geschikt om te voet te gaan ontdekken. Dit ingenieuze defensiesysteem bestaat uit vele dijken, sluisen, kanalen, forten, bunkers en dammen. In 1672, het Rampjaar, zorgde het stelsel van de waterlinies er voor dat de Fransen op veilige afstand konden worden gehouden. Hiermee kon namelijk een brede strook land onder water gezet worden. Een laag van zo'n 40 á 50 centimeter. Te diep voor man en paard maar te ondiep voor schepen. 

De waterlinies hebben hun oude functie niet meer, maar er is nog veel terug te vinden. Veel forten zijn gerestaureerd en ook opengesteld voor publiek. Het waterliniepad volgt het spoor van de Nieuwe Hollandsche Waterlinie en de Stelling van Amsterdam.

Beheerd door: Wandelnet

LAW-paden alfabetisch