Geestige verhalen

De belangrijkste kenmerken van een griezelroman zijn angst en de dreiging van een beklemmende aanwezigheid. Er heerst een macabere sfeer in het verhaal en er zijn altijd bovennatuurlijke elementen aanwezig. Magie en mystiek zijn belangrijke onderdelen. De angstaanjagende wezens die optreden zijn onder andere spoken, monsters, vampiers en weerwolven.

Een belangrijk terugkerend thema is dat van de weerloze vrouw, maagd die wordt vervolgd of ontvoerd door een wellusteling. De eeuwige strijd tussen goed en kwaad.

De setting is vaak een mistig landschap, een verlaten landhuis, een oud kasteel of een verlaten kerkhof. In de begintijd van de griezelroman speelt het verhaal zich vaak af in een ver oord: in het zuiden van Europa of in het Verre Oosten. Later spelen de gruwelen zich dichterbij huis af.  De spookachtige personages geven een voorkeur aan het nachtelijk uur en 12 uur staat natuurlijk bekend als het spookuur. De lezer wordt meestal direct toegesproken door een alwetend verteller. Het is ook mogelijk dat er meerdere vertellers zijn die het verhaal belichten vanuit diverse invalshoeken. Toch komen die verschillende perspectieven steeds weer bij elkaar in een centrale verhaallijn. 

Een bekende griezelroman uit de negentiende eeuw is: Frankenstein : the Modern Prometheus.  De Engelse Mary Shelley begint met het schrijven van dit boek als ze 18 jaar is. Naar haar eigen zeggen, fungeert ze als schrijver slechts als een medium dat allerlei verschrikkelijke beelden ontvangt en vervolgens opschrijft. Als ze 20 is, is het boek klaar en wordt dan, anoniem gepubliceerd. Pas bij het verschijnen van de tweede editie van het boek in 1831 wordt haar naam vermeld. 

Frankenstein vertelt het levensverhaal van de dokter Victor Frankenstein. De jonge dokter wil graag van levenloos materiaal een nieuwe mens creëren. Het lukt hem om van opgegraven ledematen en organen een nieuwe mens te maken. Zijn bedoeling is dat deze creatie schoonheid en goedheid vertegenwoordigt. Maar dat pakt anders uit. Als het wezen te leven komt, blijkt het kwaadaardig te zijn. Het monster vermoordt een deel van Frankensteins familie en verdwijnt. 

Een ander bekend verhaal is dat van de schrijver Robert Louis Stevenson: The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1886). Dr. Henry Jekyll is geboeid door het goede en kwade in de mens en zoekt naar een manier om goed en kwaad te kunnen scheiden. Tijdens zijn experimenten krijgt het kwade echter de overhand en verandert hij in een weerwolf. Gelukkig heeft een tegengif waarmee weer zichzelf kan worden. Dr. Jekyll noemt het monster dat te voorschijn komt in zichzelf Mr. Edward Hyde. Helaas heeft Dr. Jekyll, Mr. Hyde op een gegeven moment niet meer onder controle als deze een verschrikkelijk moord pleegt. Als er geen tegengif meer beschikbaar is, pleegt Dr. Jekyll uiteindelijk zelfmoord.